Polska Czerwona Księga Roślin

Czerwone Księgi stanowią podstawową formę dokumentowania stanu i stopnia zagrożenia flory i fauny. Zgodnie z zaleceniem Światowej Unii Ochrony Przyrody, Czerwone Księgi w poszczególnych krajach powinny być co 10 lat aktualizowane i udostępniane do powszechnej wiadomości. Poprzednie wydanie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin, obejmującej paprotniki i rośliny kwiatowe, miało miejsce w 2001 r. Nasz kraj jest więc zobligowany do opublikowania uaktualnionej wersji. W tej sytuacji w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie podjęto przygotowanie nowego, uaktualnionego i rozszerzonego opracowania Księgi.

W opracowaniu wzięło udział ponad 160 botaników ze wszystkich uczelni kraju, instytutów PAN, pracowni naukowych parków narodowych, instytucji samorządowych zajmujących się ochroną środowiska i wielu innych organizacji. 

Nowe wydanie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin zawiera aktualne obserwacje zebrane terenie w ciągu ostatnich 12 lat, jak również dane z piśmiennictwa opublikowane w tym okresie. Wykorzystano także informacje z Państwowego Monitoringu Ochrony Przyrody, a także z opracowań prowadzonych w ramach programu NATURA 2000.

W przygotowywanej Księdze znajduje się 360 gatunków paprotników i roślin kwiatowych, najbardziej zagrożonych, a równocześnie najcenniejszych składników naszej flory. Są to rośliny wymarłe, ginące, zagrożone i narażone na wyginięcie. 

W tej liczbie jest 70 gatunków, które po raz pierwszy zostały włączone do ogólnopolskiego opracowania. Opis każdego gatunku zawiera obecny stopień zagrożenia w naszym kraju na tle zagrożenia w krajach ościennych, w Europie i na świecie, rozmieszczenie stanowisk w Polsce, zajmowane siedliska i fitocenozy, charakterystykę istniejących populacji i przyczyny ich zagrożenia oraz wskazania ochronne. Objętość dzieła wyniesie około 750 stron. Aktualne wydanie pozwala ocenić stan zagrożenia polskiej flory naczyniowej, a także - w porównaniu z poprzednim wydaniem - określić kierunek i nasilenie zmian. Przynosi również wskazówki co do sposobów ochrony populacji tych gatunków.

 

Warto podkreślić, że Polska Czerwona Księga dostarcza danych do list zagrożonych taksonów sporządzanych dla kontynentu europejskiego i dla całego świata. Z opisanych w obecnej edycji Księgi, 105 gatunków znajduje się na wydanej w 2012 r. liście europejskiej, a 24 na liście Światowej.