Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych

"Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu oddaje w ręce Czytelników II wydanie podręcznika pt. "Ochrona gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych". Nakład I wydania został wyczerpany, co dowodzi zapotrzebowania na taki podręcznik w środowisku akademickim. Treść II wydania podręcznika nie różni się zasadniczo od treści wydania I, choć wprowadzono pewne zmiany wynikające z potrzeby uaktualnienia danych faktograficznych. Wzrastająca presja czynnika ekologicznego na kształtowanie międzynarodowego i krajowego systemu legislacyjnego oraz ekonomicznego, a także dynamiczne zmiany technologiczne i gospodarcze zachodzące w bieżącym świecie powodują, że i w zakresie ochrony gleb oraz rekultywacji terenów zdegradowanych w okresie krótszym niż dekada sytuacja uległa znaczącym zmianom.

Dane dotyczące inwentaryzacji obiektów i obszarów zdegradowanych, odnoszące się zarówno do kraju, jak i Europy oraz świata, zostały zaktualizowane dzięki opublikowanym w latach 2006-2011 bogatym materiałom oraz raportom, stanowiącym między innymi efekt funkcjonowania międzynarodowych i lokalnych programów o charakterze monitoringowym.

W nowej wersji podręcznika nieco więcej miejsca poświęcono charakterystyce degradacji gleb w skali międzynarodowej oraz działaniom służącym ochronie gleb, takim jak prace nad unijną strategią ochrony gleb służące przyjęciu przez kraje Unii Europejskiej tzw. Dyrektywy Glebowej. W drugim wydaniu przedstawione zostały uaktualnione (według stanu z początku roku 2012) regulacje prawne dotyczące ochrony gleb i rekultywacji terenów zdegradowanych. W krótkim czasie należy jednak spodziewać się dalszych zmian, zatem Czytelnik powinien zawsze sprawdzić aktualność obowiązywania cytowanych tu aktów prawnych.

W treści podręcznika uwzględnione zostały najnowsze publikacje naukowe dotyczące rekultywacji gleb zdegradowanych, niekiedy krytyczne w stosunku do wcześniej uznawanych teorii i opinii. To dotyczy między innymi niektórych zagadnień fitoremediacji gleb zanieczyszczonych.

Podręcznik został uzupełniony o indeks tematyczny, który niewątpliwie stanowić będzie dla Czytelnika narzędzie pomocne w odnajdowaniu oraz studiowaniu poszczególnych zagadnień.

Autorka dziękuje wszystkim, którzy okazali jej swą pomoc, życzliwość i wyrozumiałość w czasie pracy nad przygotowaniem uaktualnionej wersji podręcznika."

Przedmowa do wydania II

Spis treści:

Przedmowa do II wydania

I. WSTĘP

1. Wprowadzenie. Funkcje gleby
2. Struktura użytkowania gleb. Produkcyjność gleb świata i Polski
3. Formy degradacji gleb
4. Założenia ochrony gleb i rekultywacji

II. PROCESY DEGRADACJI GLEB

1. Przeznaczanie gleb produktywnych na cele nierolnicze i nieleśne, wyłączenia z użytkowania
2. Zasklepienie gleby
3. Erozja i inne formy naturalnej degradacji, intensyfikowanej  przez działalność człowieka
4. Ubytek materii organicznej z gleby
5. Degradacja geomechaniczna gleb
6. Degradacja hydrologiczna gleb
7. Zagęszczenie gleby 
8. Degradacja chemiczna gleb
9. Degradacja biologiczna gleb
10. Szczególne przykłady degradacji gleb
11. Ocena stanu degradacji gleb w Polsce i na świecie

III. OCHRONA GLEB

1. Ochrona gleb i rekultywacja w prawodawstwie polskim
2. Ochrona gleb w świetle polityki miedzynarodowej i prawa Unii Europejskiej

IV. REKULTYWACJA I ZAGOSODAROWANIE

1. Ogólne zasady rekultywacji i zagospodarowania terenów zdegradowanych
2. Kierunki zagospodarowania terenów zdegradowanych i kryteria ich wyboru
3. Zasady technicznej rekultywacji gleb zdegradowanych geomechanicznie. Zasady i sposoby realizowania rekultywacji technicznej wyrobisk i hałd
4. Zasady formowania składowisk odpadów półpłynnych
5. Zasady rekultywacji gleb zdegradowanych hydrologicznie
6. Zasady rekultywacji gleb zdegradowanych chemicznie
7. Biologiczna rekultywacja terenów zdegradowanych
8. Rekultywacja biologiczna i zagospodarowanie rolnicze terenów zdegradowanych
9. Zagospodarowanie leśne terenów zdegradowanych
10. Zagospodarowanie specjalne: rekreacyjne i wodne

V. PROBLEMY DEGRADACJI I REKULTYWACJI WYBRANYCH OBSZARÓW I OBIEKTÓW W POLSCE

1. Tereny górnictwa węgla kamiennego w Polsce
2. Tereny górnictwa węgla brunatnego w Polsce
3. Problemy rekultywacji i zagospodarowania terenów górnictwa siarki
4. Tereny górnictwa i przetwórstwa metali nieżelaznych w Polsce
5. Problemy rekultywacji obiektów po eksploatacji surowców skalnych
6. Rekultywacja i zagospodarowanie hałd odpadów przemysłowych
7. Kompleksowe strategie zagospodarowywania nieużytków miejsko-przemysłowych

Podsumowanie

Piśmiennictwo

Skorowidz terminów