Wodniczka Monografie przyrodnicze

„Wodniczka to ptak niewielki, ale wyjątkowy. Jest jednym z niewielu endemicznych gatunów ptaków Europy, jednym z najbardziej zagrożonych. Pierwotnie, w odpowiednich siedliskach - mezotroficznych odkrytych bagnach, naprawdopodobniej występowała w dużej części zachodniej Palearktyki. W ciągu ostatnich stu lat jej populacja zmniejszyła sie o więcej niż 90%. Przyczyną było osuszanie bagien, eksploatacja torfu i kanalizowanie rzek. Wodniczka jest gatunkiem wysoce wyspecjalizowanym i nieprzystosouwje się do środowiska zmienionego przez człowieka. Dziś jest na skraju wymarcia, około 98% jej populacji żyje w trzech krajach - Białorusi, Ukrainie i Polsce. Główna koncentracja lęgowisk to bagna Zvaniec oraz Sporava na Białorusi, Pradolina Biebrzy w Polsce i górny bieg Prypeci w Ukrainie.

Wyjątkowa jest także biologia wodniczki, a przede wszystkim jej system rozrodczy. Ptaki nie łączą się w pary, a interakcje między płaciami ograniczają się do kopulacji i być może, ostrzegania przez samca wysiadującej samicy. Samiec nie bierze żadnego udziału w budowie gniazda, inkubacji i opiece nad potomstwem. W efekcie takiego systemu kojarzenia w przebadanej genetycznie populacji na Bagnach Biebrzańskich, aż 78% lęgów miało dwóch lub więcej ojców, a w czterech lęgach wykryto aż pięciu ojców, zatem prawie każde jajo było zapłodnione przez innego samca.

Odkrycie tych opisanych w kilku zdaniach faktów wymagało żmudnych, wieloletnich badań, setek kilometrów brodzenia po bagnach, wśród komarów i gzów. Prowadził je Autor niniejszej monografi, wieloletni kierownik Zakładu Ekologii Ptaków Uniwersytetu Wrocławiskiego - Profesor Andrzej Dyrcz. Jego przygoda z wodniczką, jak pisze we wstępie, zaczęła się w pogodny wieczór w końcu maja 1969 roku i trwa do dziś. Jednym z jej owoców, obok licznych publikacji naukowaych, jest ta monografia.”